هفت ویژگی اصلی برای پژوهش روایی :
¨ تجربیات فردی
¨ گاه شماری تجربیات
¨ جمع آوری روایات فردی
¨ بیان دوباره روایت
¨ کدگذاری مضامین
¨ موقعیت یا شرایط
¨ همکاری با شرکت کنندگان( کرسول، 2012).
جدول شماره 2: فرایند تحقیق، ویژگیهای کیفی، و ویژگیهای پژوهش روایی
فرایند تحقیق |
ویژگیهای کیفی |
ویژگیهای پژوهش روایی |
شناسایی مسئله تحقیق |
مسئله کیفی به جستجو و درک نیاز دارد. |
در جستجوی درک و بیان تجربیات از طریق روایات زندگی افراد و بیان است. |
مرور منابع |
منابع کیفی نقشی بیاهمیت را بر عهده دارد. |
در جستجوی به حداقل رساندن استفاده منابع و توجه به تجربیات افراد است. |
|
منابع کیفی مسئله تحقیق را توجیه میکند. |
|
ایجاد بیانیه هدف و پرسشهای تحقیق |
بیانیه هدف کیفی و پرسشهای تحقیق گسترده و کلی اند. |
در جستجوی کشف هدف تجربیات افراد است همان طور که از طریق روایات بیان شده است. |
|
بیانیه هدف کیفی و پرسشهای تحقیق در جستجوی تجربیات شرکت کنندگان اند. |
|
جمع آوری دادههای کیفی |
جمع آوری دادههای کیفی بر اساس استفاده از پروتکلهای ایجاد شده طی مطالعه است. |
در جستجوی جمع آوری متون زمینهای است که روایت فرد را در اصطلاحات خود تصدیق میکند. |
|
جمع آوری دادههای کیفی جمع آوری دادههای متن یا تصویر را دربردارد. |
|
|
جمع آوری دادههای کیفی مطالعه تعداد کمی از افراد یا محلها را دربردارد. |
|
تحلیل و تفسیر دادههای کیفی |
تحلیل دادههای کیفی از تحلیل متن تشکیل شده است. |
در جستجوی تحلیل روایات با بازگویی روایت فرد است. |
|
تحلیل دادههای کیفی از شرح اطلاعات گسترش مضامین تشکیل شده است. |
در جستجوی تحلیل روایات با شناسایی مضامین یا گروههای اطلاعات است. |
|
تفاسیر کیفی یافتهها را در اهداف گستردهتر قرار میدهد. |
در جستجوی قرار دادن روایت در جایگاه یا موقعیت خود است. |
|
|
در جستجوی تحلیل روایت برای اطلاعات زمانی در مورد گذشته، حال و آینده فرد است. |
نوشتن و ارزیابی مطالعه |
گزارشات تحقیق کیفی از ساختارهای تغییر پذیر و به وجود آمده و معیار ارزیابی استفاده میکنند. |
هنگام نوشتن مطالعه تحقیق در جستجوی همکاری با شرکت کننده است. |
|
محققان کیفی شیوهای واکنشی و پیش داوری شده را میپذیرند. |
در جستجوی نوشتن بررسی به شیوه بیان داستان تغییر پذیر است. |
|
|
در جستجوی ارزیابی مطالعه بر اساس عمق، صحت، قدرت ترغیب، و واقع بینی گزارش است. |
ابزارهای گردآوری داده ها:
پژوهش روایی در علوم اجتماعی نوعی روایت تجربی است که در آن داده های تجربی در کار پژوهشی نقش محوری دارند. در زیر گزیده هایی از چند مورد مطالعات روایی آورده می شود( شورت، 1991):
1- یادداشتهای میدانی از تجربه های مشترک
گزارشهای میدانی که از طریق مشاهده شرکت کنندگان در عرصه عملی مشترک گردآوری می شود، یکی از ابزارهای اولیه کار پژوهش روایی است( کلاندین، هافمن، 1988).
2- دفترچه یادداشت های روزانه
یادداشتهای روزانه شرکت کنندگان در صحنه عملی، یکی دیگر از منابع داده ها در پژوهش روایی است. دفترچه یادداشتهای روزانه را هر دو گروه شرکت کنندگان – پژوهشگران و کاروزان- می توانند فراهم سازند.
3- مصاحبه ها
یکی دیگر از ابزارهای گردآوری دادهها در پژوهش روایی، مصاحبه ساختارنیافته است. مصاحبه میان پژوهشگر و شرکت کننده برگزار میشود، مصاحبه بخشی از گزارش روایی در حال انجام را تشکیل میدهد.
4- داستان گویی
نمونه های برجسته فراوانی از کاربرد داستانهای زیسته افراد به منزله منابع داده ها در پژوهش روایی می توان یافت.
5- نامه نگاری
نامه نگاری شیوهای از ورود به گفتگوی مکتوب میان پژوهشگر و شرکت کنندگان و مورد دیگری از منابع دادهها در پژوهش روایی است. از دید بسیاری از روایت شناسان، نامه نگاری شیوهای از ارائه تفسیر روایی موقت و پاسخگویی بدان است( کلادینین، 1986).
6- نوشتههای خودزیست نگارانه و زیست نگارانه
یکی دیگر ازمنابع دادهها در پژوهش روایی خود زیست نگاریها و زیست نگاریهاست. خود زیست نگاریها گاه در داستان هایی ظاهر می شوند که آموزگاران بازگو می کنند یا در خود زیست نگاریها متمرکزترند.
7- منابع دیگر دادههای روایی
پژوهندگان روایی از منابع دادههای دیگری نیز بهره میگیرند. اسناد و مدارکی مانند برنامههای کلاسی و خبرنامهها، نوشتههایی مانند قواعد و اصول، عکس برداری، استعاره و دامنههای شخصی همه منابع بالقوه دادههای پژوهش رواییاند (شورت، 1991).
ریاضی ششم فصل اول : کسر متعارفی حل مسئلھ : راھبرد رسم شکل ( صفحھ ی 10 الی 11
ھدف ھا :
- آشنایی دانش آموزان با راھبرد رسم شکل برای حل مسئلھ .
- درک کاربرد رسم شکل و توانایی بھ کار گیری آن .
مھارت ھا :
- توانایی استفاده از رسم شکل در حل مسائل مختلف
توصیھ ھای آموزشی در حل مسئلھ با راھبرد رسم شکل :
1 - در حل بعضی از مسئلھ ھای ریاضی ، رسم شکل می تواند مسئلھ را تبیین کند و نیازی بھ نوشتن عملیات
ریاضی نباشد.
2- در حل مسئلھ با راھبرد رسم شکل نیازی نیست دانش آموز نقاش خوبی باشد و یا شکلی بکشد کھ کاملا مرتبط با
موضوع مسئلھ است بلکھ یک مدل و یا تصویری از آن کافی است.
2 - معلم بایستی راھبرد رسم شکل را ھمراه با حل مسئلھ بھ کمک دانش آموزان برای آن ھا توضیح دھد. سپس با
حل مسائل متنوع توسط دانش آموزان با استفاده از این راھبرد توانایی بھ کار گیری از آن را در حل مسائل می
آموزند.
نکتھ ی راھبرد حل مسئلھ با رسم شکل صفحھ ی 10
کشیدن یک شکل مناسب می تواند بھ حل یک مسئلھ کمک کند و یا مسئلھ رابھ طورکامل توضیح دھد و شاید نوشتن
عملیات ریاضی ھم لازم نباشد .
مسئلھ 1 صفحھ ی 10
مراحل پیشنھادی پاسخ مسئلھ 1 صفحھ ی 10
1 – ابتدا شکل زمین علی آقا را رسم می کند .( بھ طور مثال زمین علی آقا را بھ شکل مستطیل می کشد . )
2- با توجھ بھ این کھ نیمی از زمین را گندم کاشتھ است ، شکل را بھ دوقسمت مساوی تقسیم می کند و نصف آن را
رنگ می کند .
3- با توجھ بھ صورت مسئلھ ، نیم دیگر زمین را بھ سھ قسمت مساوی تقسیم می کند . یک قسمت ازاین سھ قسمت
(مقدار زمینی کھ زیر کشت جومی باشد) را رنگ می کند . سپس یک قسمت دیگر ازاین سھ قسمت (مقدار زمینی کھ
زیر کشت یونجھ می باشد) را رنگ می کند .
4 - با توجھ بھ صورت مسئلھ ، قسمت باقیمانده ی زمین را ( سطحی از زمین کھ ھنوز محصولی در آن کاشتھ نشده
است .) بھ دو قسمت مساوی تقسیم می کند . یک قسمت ازاین دو قسمت (مقدار زمینی کھ زیر کشت سبزیجات می
باشد.) را رنگ می کند .
5- با تقسیم بندی شکل بھ قسمت ھای برابر دانش آموزان می بینند کھ 1 قسمت از 12 قسمت شکل یا
??
????
زمین زیر
کشت سبزیجات است .
6- دانش آموزان می توا نند شکل این مسئلھ را بھ صورت زیر رسم کنند .
مسئلھ 2 صفحھ ی 10
مراحل پیشنھادی پاسخ مسئلھ 2 صفحھ ی 10
1 – ابتدا شکل نان را رسم می کند .( بھ طور مثال نان رابھ شکل دایره می کشد . )
2- با توجھ بھ این کھ می خواھد یک سوم یک نان را بھ عنوان دستمزد بھ یک کارگر بدھد شکل را بھ سھ قسمت
مساوی تقسیم می کند و یک سوم آن را رنگ می کند .
3- با توجھ بھ این کھ می خواھد یک چھارم ھمان نان را بھ عنوان دستمزد بھ یک کارگردیگر بدھد شکل را بھ چھار
قسمت مساوی تقسیم می کند یا ھر قسمت از سھ قسمت نان را بھ چھار قسمت مساوی تقسیم می کند و یک چھارم آن را
رنگ می کند .
4 – برخی از دانش آموزان برای تقسیم نان ( باتوجھ بھ مطالب آموختھ شده در در س ا و 2 فصل اول کتاب ششم )این
گونھ فکر می کنند کھ : چون مخرج دو کسر 3 و 4 است ، نان را بھ کوچک ترین مخرج مشترک بین این دو عدد یعنی
12 قسمت تقسیم می کنند و مقدار یک سوم و یک چھارم را روی شکل نشان می دھند.
5 - دانش آموزان می توا نند شکل این مسئلھ را بھ صورت زیر رسم کنند .
جو
جو
گندم
گندم
یونجھ
یونجھ
گندم
گندم
سبزیجات
گندم
گندم
مسئلھ 3 صفحھ ی 10
مراحل پیشنھادی پاسخ مسئلھ 3 صفحھ ی 10
1 – با توجھ بھ صورت مسئلھ او می داند کھ یک سوم باک پر از بنزین است پس دو سوم ، باک خالی است.
2- ابتدا شکل باک بنزین را رسم می کند .( بھ طور مثال باک بنزین رابھ شکل مستطیل می کشد . )
3- شکل رسم شده را بھ سھ قسمت مساوی تقسیم می کند و یک سوم ، آن را رنگ می کند .
4- با توجھ بھ صورت مسئلھ او می داند کھ دو سوم ، باک برا بر 22 لیتر است.
5 - دانش آموزان می توا نند شکل این مسئلھ را بھ صورت زیر رسم کنند .
22 لیتر
6 – پس با توجھ بھ شکل گنجایش باک 33 لیتر است .
نکتھ ی راھبرد حل مسئلھ با رسم شکل صفحھ ی 11
برای کشیدن شکل مناسب لازم نیست نقاشی شما خوب باشد و یا شکل ھایی بکشید کھ کاملا مرتبط با موضوع مسئلھ
باشد . برای مثال در مسئلھ ی صفحھ ی قبل لازم نیست یک باک بنزین نقاشی کنید . رسم یک مستطیل بھ جای باک
بنزین کفایت می کند .
مسئلھ 1 صفحھ ی 11
برخی از دانش آموزان برای پاسخ مسئلھ 1 صفحھ ی 11 این گونھ فکر می کنند .
1 – ھر مرغ 2 پا و ھر گاو 4 پا دارد پس ھمھ ی حیوان ھای این مزرعھ حداقل 2 پا دارند .
2- برای بھره گیری از راھبرد حل مسئلھ ، بھ جای ھر حیوان یک تصویر می کشیم . ( مثلا تصویر دایره )
11 لیتر
11 لیتر
قسمت پر باک
11 لیتر
3 - با توجھ بھ صورت مسئلھ ، این مزرعھ 20 حیوان دارد ، پس باید 20 شکل دایره رسم کنیم و چون ھر حیوان این
مزرعھ حداقل 2 پا دارد ، برای ھر شکل دو پا می کشیم کھ جمعا 40 پا می شود .
4 – بھ ترتیب پاھای باقیمانده را دو تا دو تا بھ ھر شکل اضافھ می کنیم تا مجموع پاھا 56 تا شود .
5 – حا لا تعداد شکل ھایی کھ 2 پا و 4 پا دارند را می شماریم .
6 – د ر این مزرعھ 12 مرغ ( حیوان ھای 2 پا ) و 8 گاو ( حیوان ھای 4 پا ) وجود دارد .
7 - دانش آموزان می توا نند شکل این مسئلھ را بھ صورت زیر رسم کنند .
تعداد گاو ھا
مسئلھ 2 صفحھ ی 11
برخی از دانش آموزان برای پاسخ مسئلھ 2 صفحھ ی 11 این گونھ فکر می کنند .
1 – پاره خطی را رسم می کند .
2 – این پاره خط را بھ 3قسمت مساوی تقسیم می کند .
3- دو سوم مسیر را روی شکل نشان می دھد .
4 – با توجھ بھ صورت مسئلھ ( طول راه 120 کیلومتر ) و شکل رسم شده طول مسیر خواستھ شده را بیان می کند .
5 - دانش آموزان می توا نند شکل این مسئلھ را بھ صورت زیر رسم کنند .
طول مسیر 120 کیلومتر
یک سوم مسیر 40 کیلومتر دو سوم مسیر 80 کیلومتر
تدریس از راه مکاشف 0 ه
1827 ) مربی مشهور سویسی اولین کسی بود ه به معایب -1746) ?F پستالوزی 1
تعلیم زبانی پی برد و تدریس به کمک تصاویر و اشکال را به معلمان
توصیه کرد. همه ی مدارس قرن نوزدهم و اکثریت قریب به اتفاق مدارس
قرن حاضر تحت تأثیر عقاید پستالوزی بوده و هستند. در سال 1950 میلادی
مؤسسه ی بین الملی تعلیم و تربیت تصمیم گرفت با ارسال پرسشنامه ای
کیفیت تدریس حساب ابتدایی را در کشورهای مختلف جهان مورد بررسی
قرار دهد. تجزیه و تحلیل جواب های رسیده از چهل و شش کشوری که به
پرسشنامه ی مذکور جواب داده بودند نشان می دهد که تدریس با روش
رایج ترین روش تدریس حساب در جهان امروز است. ما ابتدا ?F مکاشفه ا 2 ی
عقایدی را که موجب پیدایش این نوع تعلیم شده است به اختصار یادآور
خواهیم شد. سپس با ذکر چند نمونه از این نوع تدریس سعی خواهیم نمود
محاسن و معایب این روش را روشن سازیم.
طرفداران روش های مکاشفه ای تحت تأثیر فلاسفه ای هستند که احساس را منشأ
ذهن انسان در » همه ی معلومات انسان می دانند. به عقیده ی این دانشمندان
آغاز مانند لوح سفیدی است که هیچ چیز بر آن نگاشته نشده باشد. ولی
کم کم تجربه معلومات را در آن نقش می کند و تجربه دو قسم است. یکی
احساساتی که از اشیاء خارجی در می یابد. دیگر مشاهدات درونی که به
تفکر و تعمل برای او دست می دهد و تعقل معلومات حاصل در ذهن را
می پرورد و می ورزد ... هیچ یک از معلومات و تصورات نیست که به یکی از
این دو مبدأ یعنی حس و فکر منتهی نشود. فکر و تعقل هم پس از آن
می آید که محسوساتی در ذهن وارد شده باشد. ذهن در امر علم به کلی
منفعل است. مانند آینه که در او عکس می افتد و تعقل هر اندازه عالی
باشد جز حس و مشاهده ی درونی منشأ دیگر ندارد و از عبارات معروف لاک
« جز آن چه به حس درآمده باشد هیچ چیز در عقل نیست » است که ?F3
مفاهیم کلی هم از مفاهیم جزئی و به کمک قوه ی تجرید و انتزاع حاصل
می شود. مثلاً وقتی سیبی را که به چند بخش مساوی تقسیم شده می بینیم،
پنجره ای را که از شیشه های مساوی تشکیل شده است مورد دقت قرار
می دهیم، صفحه ی ساعتی را که به فواصل مساوی شماره گذاری شده مشاهده
می کنیم، هر یک از اشیاء اثری در ذهن می گذارد شبیه آن چه که از تصویر
اشیاء روی صفحه ی عکاسی باقی می ماند. آن گاه ذهن به کمک قوه ی تجرید و
انتزاع هر یک از این تصورات را از مقارنات آن جدا می سازد و در
نتیجه به حقیقتی که در همه ی آن ها مشترک است یعنی تصور شیئی که به
در « کسر » چند جزء مساوی تقسیم شده باشد می رسد و بدین طریق مفهوم کلی
ذهن به وجود می آید.
آن عمل هوشی را که ذهن به یاری آن حقیقتی یا پدیده ای را مستقیماً
نامیده اند. هرگاه تنها با مشاهده ی وقایع یا رجوع ?F درک می کند مکاشفه 4
به وجدان و عقل خود و بدون این که احتیاج به استدلال باشد بتوانیم
درباره ی مسئله ای به صراحت و اطمینان حکم کنیم، معلومات حاصله را
مکاشفه ای گویند و این نوع معلومات به عقیده ی طرفداران این مکتب
طبیعی ترین معلومات است.
اگر این عقیده را بپذیریم که سرچشمه ی همه ی معلومات انسان احساس است
و هرگاه قبول کنیم که طبیعی ترین و مطمئن ترین معلومات انسان از راه
حواس و به کمک مکاشفه حاصل می شود، آن وقت به علت پیدایش و رواج
روش های مکاشفه ای پی می بریم. در حقیقت طرفداران این روش ها با قبول
دو اصل فوق می کوشند که اولاً با ارائه ی صور و اشکال متعدد صفحه ی ذهن
کودک
را هرچه بیش تر متأثر ساخته و بدین طریق بر شماره ی تصورات او
بیفزایند. ثانیاً با ایجاد نظم در عرضه کردن صور و اشکال مذکور کودک
را در موقعیتی قرار دهند که حقایق و روابط را مستقیماً دریابد و
راه حلّ مسائل را پیش بینی کند. نمونه های زیر خواننده را به طرز کار
این قبیل معلمان آشنا خواهد ساخت.